Tai a chynllunio

Goriad mewn drws

Gall datblygiadau cynllunio a’r farchnad dai arwain at heriau a chyfleoedd o safbwynt proffil ieithyddol cymunedau.

Arwydd enw pentref

Ar y naill law, gall datblygiadau tai arwain at fewnfudo o ardaloedd eraill i gymunedau â dwysedd uchel o siaradwyr Cymraeg gan olygu newid prif iaith y gymuned o’r Gymraeg. Ar y llaw arall, gall prinder tai olygu na all pobl ifanc lleol fforddio prynu cartrefi yn eu cymunedau ac felly gall datblygiadau tai newydd sicrhau bod tai fforddiadwy ar gael yn lleol. 

Mae ffactorau eraill fel rhai economaidd a chymdeithasol, y cynnydd mewn ail gartrefi a chyflogau isel hefyd yn effeithio ar y farchnad dai a pha mor fforddiadwy yw tai mewn nifer o gymunedau.  

Senedd

Sefydlodd Deddf Cynllunio (Cymru) 2015 sail statudol i’r angen i ystyried y Gymraeg yn y gyfundrefn gynllunio; ac roedd hynny’n gam arwyddocaol ymlaen. 

Mae diffyg cysondeb ym mholisïau awdurdodau cynllunio Cymru yng nghyd-destun y Gymraeg.

Mae diffyg sicrwydd bod effaith posibl datblygiadau ar y Gymraeg yn cael ei asesu mewn modd dibynadwy, ac nad oes camau addas yn cael eu cymryd i hyrwyddo’r Gymraeg.

Mae angen sicrhau bod arweiniad clir a manwl yn cael ei rhoi i’r Arolygiaeth Gynllunio ac i awdurdodau lleol ar sut i asesu effaith ar y Gymraeg a sut dylai polisïau cynllunio hybu defnydd o’r Gymraeg.