Herio ac apelio

Dan Fesur y Gymraeg, gall y Comisiynydd benderfynu gwrthod derbyn cais sy’n herio dyletswydd bresennol am ddau reswm: 

• nad oes unrhyw newid sylweddol wedi bod yn amgylchiadau’r sefydliad ers y diwrnod daeth y gofyniad i rym; neu 
• nad oes unrhyw newid sylweddol wedi bod yn amgylchiadau’r sefydliad ers cais blaenorol (os yw hynny yn berthnasol). 

Os yw’r Comisiynydd yn ystyried y gall benderfynu gwrthod y cais, bydd y Comisiynydd yn rhoi gwybod i’r sefydliad ei fod yn ystyried hynny gan roi rhesymau a rhoi cyfle i’r sefydliad ymateb.  

Os yw’r cais yn cael ei dderbyn, bydd y Comisiynydd yn asesu’r cais ac yn ystyried unrhyw dystiolaeth sydd wedi ei gyflwyno. Bydd y Comisiynydd yn ymgynghori ar y dyfarniad. 

Gall y Comisiynodd ddyfarnu:  

• bod y gofyniad yn afresymol neu’n anghymesur; neu 
• nad yw’r gofyniad yn afresymol neu’n anghymesur.  

Os yw’r Comisiynydd yn dyfarnu bod y gofyniad yn afresymol neu’n anghymesur, bydd y Comisiynydd yn gwneud un o’r canlynol:  

• dirymu'r hysbysiad cydymffurfio; 
• dirymu’r hysbysiad cydymffurfio a rhoi hysbysiad cydymffurfio newydd; 
• amrywio’r hysbysiad cydymffurfio presennol.  

Os yw’r Comisiynydd yn dyfarnu nad yw’r gofyniad yn afresymol neu’n anghymesur ac yn gwrthod her y sefydliad, bydd gan y sefydliad hawl i apelio i Dribiwnlys y Gymraeg.