Y Gymraeg – eich arf codi arian

Mae elusennau yng Nghymru yn codi arian drwy ymweld â digwyddiadau neu fudiadau sy’n gweithredu yn Gymraeg. Gall y lleoliadau neu’r mudiadau hyn fod yn amrywiol iawn, gan gynnwys sioeau amaethyddol lleol, yr Eisteddfod Genedlaethol, a nosweithiau yng nghwmni grwpiau megis Merched y Wawr. Cymraeg yw iaith naturiol sawl un o’r digwyddiadau a’r mudiadau hyn, felly mae’n hanfodol bod siaradwyr Cymraeg ar gael er mwyn gallu mynychu. Gall y siaradwyr hyn, neu'r unigolion sy’n ymweld â digwyddiadau, fod yn aelodau o staff neu’n wirfoddolwyr. 

• Ymweld â mudiadau Cymraeg yw un o’r ffyrdd y mae Shelter Cymru yn codi arian. Mae sawl un o’r mudiadau y maent yn eu hannerch yn cynnal nosweithiau yn Gymraeg yn unig. Oherwydd hyn, mae’n rhaid sicrhau bod siaradwyr Cymraeg ar gael er mwyn gallu cyflwyno gwybodaeth yn Gymraeg. O ganlyniad i gynnal nosweithiau gyda mudiadau yn Gymraeg mae Shelter Cymru yn derbyn miloedd mewn rhoddion yn flynyddol.
• Mae BHF Cymru hefyd yn sylweddoli beth yw pwysigrwydd ymweld â mudiadau Cymraeg er mwyn codi arian a chodi ymwybyddiaeth gyffredinol o waith yr elusen yng Nghymru. Wrth wneud y gwaith hwn yn Gymraeg, mae aelodau o’r cyhoedd yn sylweddoli bod gwaith BHF Cymru yn effeithio unigolion sy’n byw yn lleol. Oherwydd hyn, mae unigolion Cymraeg yn fwy parod i gefnogi yn ariannol. Yn dilyn rhai o’r ymweliadau hyn, dewisodd Merched y Wawr BHF Cymru fel elusen y flwyddyn, a chodwyd tua £30,000. Ar ôl rhoi cyflwyniad yn Gymraeg i Undeb Amaethwyr Cymru, codwyd tua £9,000 hefyd. Mae’r ffigyrau sylweddol hyn yn profi bod gwerth ymgysylltu yn Gymraeg gyda mudiadau yng Nghymru.
• Tir Dewi yw un elusen arall sydd yn gweld gwerth mewn ymweld â digwyddiadau Cymraeg, megis gwasanaethau diolchgarwch a nosweithiau clybiau Ffermwyr Ifanc. Wrth wneud hyn, codwyd tua £30,000 yn ystod 2022. Mae Tir Dewi hefyd wedi ymweld â 70 o sioeau amaethyddol yn y flwyddyn ddiwethaf. Mae presenoldeb Cymraeg yn hanfodol yn y digwyddiadau hyn er mwyn creu perthynas gyda chefnogwyr newydd, ac i sicrhau teyrngarwch hen gefnogwyr. Yn y pen draw, mae hyn yn helpu’r achos wrth godi arian.

• Mae ymweld â’r Eisteddfod Genedlaethol yn bwysig iawn i Achub y Plant, ac mae’r elusen wedi cael llwyddiant yn codi arian wrth wneud hynny: 

  “Yn hanesyddol mae Achub y Plant wedi bod â phresenoldeb yn yr Eisteddfod Genedlaethol ers sefydlu'r rhaglen yng Nghymru yn yr 80au. Mae’n ffordd wych o godi ymwybyddiaeth o’n gwaith. Rydym wedi cynnal gweithgarwch codi arian ar y stondin sy’n cynnwys ein hymgyrch ‘Sodlau’n Siarad’ ar y cyd gyda Merched y Wawr yn 2011 pan gasglwyd a gwerthwyd cannoedd o esgidiau ail-law ar y stondin a chodi dros £10,000 tuag at waith yr elusen. Mae ein gwirfoddolwyr o bob cwr o Gymru hefyd wedi trefnu, cydlynu a rhedeg y stondin ar ein rhan gan werthu bagiau a gemwaith yn Eisteddfod Môn a gemwaith yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion y llynedd. Rydym yn ffodus iawn o gael cynifer o wirfoddolwyr ymroddedig sy’n rhugl yn y Gymraeg i’n cefnogi mewn digwyddiadau o raddfa'r Eisteddfod” Eurgain Haf, Achub y Plant. 

Beth am fynd ati i lunio rhestr o’r holl ddigwyddiadau posib y gallwch ymweld â nhw eleni? Mae modd hefyd greu rhestr o fudiadau Cymraeg y gallwch roi cyflwyniad iddynt er mwyn helpu gyda’ch ymdrechion codi arian. Dyma rai enghreifftiau er mwyn cychwyn eich rhestr: 

• Eisteddfod yr Urdd
• Eisteddfod Genedlaethol
• Sioeau Amaethyddol
• Ysgolion cyfrwng Cymraeg
• Digwyddiadau undebau myfyrwyr Cymraeg Cymru
• Cyfarfodydd Merched y Wawr

Ydych chi’n chwilio am wirfoddolwyr Cymraeg i helpu mewn digwyddiadau neu i siarad gyda mudiadau? Beth am edrych ar Fframwaith Gwirfoddoli yn Gymraeg er mwyn hyrwyddo’r cyfleoedd sydd ar gael gyda’ch elusen chi.

Mae gwerthu nwyddau yn ffordd bwysig o godi arian i sawl elusen yng Nghymru, ac mae hyn yn cael ei wneud ar y we ac mewn siopau ar y stryd fawr. Mae sicrhau bod gennych gyflenwad da o nwyddau Cymraeg ar gael yn ffordd o godi mwy o arian ac yn annog cynulleidfa newydd i archebu gan eich elusen. Gall y nwyddau yma amrywio, gan gynnwys eitemau fel: 

• Cardiau Cyfarch 
• Llyfrau 
• Cerddoriaeth 
• Calendrau 
• Llythyrau gan Siôn Corn 

Dyma enghreifftiau o beth mae ambell i elusen yn ei werthu. 

• Mae NSPCC, fel sawl elusen arall, wedi gwerthu cardiau Nadolig Cymraeg yn flynyddol trwy eu siop ar-lein, mewn ymateb i alw gan y cyhoedd.
• Mae gwerthu cardiau Nadolig yn un o’r ffyrdd gorau i ddenu cwsmeriaid i’r siop, ac mae’n sicr o ennill teyrngarwch. Mae’r cyhoedd yn siomedig os nad oes cardiau Nadolig Cymraeg ar gael yn y siopau, ac mae hyn ynddo’i hun yn dangos gwerth sicrhau bod cyflenwad digonol ar gael. Bydd cwsmeriaid yn dychwelyd yn flynyddol i archebu’r cardiau yma. 
• Mae NSPCC hefyd wedi cynnig gwasanaeth derbyn llythyr Cymraeg gan Siôn Corn cyn y Nadolig. Awgrymir rhodd o £8 am y gwasanaeth hwn.

• Dwy enghraifft arall o elusennau sydd yn gwerthu nwyddau Cymraeg yn eu siopau yw BHF Cymru ac Oxfam. Mae’r nwyddau hyn yn cynnwys cerddoriaeth a llyfrau amrywiol. Mae sicrhau bod y Gymraeg i’w chlywed ac yn weledol yn y siopau hefyd yn sicrhau teyrngarwch cwsmeriaid lleol, ac yn annog rhai newydd  i ymweld ac i wario ar nwyddau. Mae modd rhoi apêl am nwyddau Cymraeg yn eich papurau bro lleol, ac mae sawl elusen wedi profi llwyddiant wrth wneud hyn.
• Siopau Barnardo’s Cymru ar y stryd fawr sy’n gwerthu y rhan fwyaf o gynnyrch iaith Gymraeg yr elusen, yn enwedig yng Ngogledd Cymru. Mae’n bwysig iddynt fod y siopau yn adlewyrchu iaith yr ardal, ac wrth sicrhau delwedd ddwyieithog, maent yn creu perthynas gyda siaradwyr Cymraeg. Canlyniad hyn yw bod mwy o siaradwyr Cymraeg yn cael eu hannog i ymweld ac i wario arian. Mae gwerthu cardiau Nadolig Cymraeg hefyd yn bwysig iawn i Barnardo's. Dyma yw un o’r prif nwyddau Cymraeg y maent yn ei gynhyrchu.

Yn ôl Barnardo’s Cymru, mae gwerthu cardiau Nadolig Cymraeg yn flynyddol yn hynod o bwysig: 

“Maen nhw’n hynod o boblogaidd, ac os nad ydynt ar gael yn y siop, mae cwsmeriaid Cymraeg yn sylwi. Er enghraifft, nid oedd gan siop y Wyddgrug gyflenwad, a holodd sawl cwsmer pam nad oeddynt yno. Bu’n rhaid i’r tîm wneud yn siŵr bod rhai ar gael ar ôl hynny. Mae’n rhywbeth pwysig i’r gymuned”. Jessica Jones, Barnardo’s.

Beth am roi cynnig ar werthu nwyddau Cymraeg? Gallwch fynd ati i ddylunio cardiau cyfarch, neu holi’r cyhoedd am lyfrau a cherddoriaeth i’w gwerthu. Neu byddwch yn greadigol, a meddyliwch am rywbeth hollol wahanol i beth sydd ar gael yn Gymraeg yn barod. 

Wrth hysbysebu yn Gymraeg, mae elusennau yn cyrraedd cynulleidfaoedd newydd. Mae’n ffordd wych o godi ymwybyddiaeth o waith yr elusen, ac i roi gwybod i bobol sut mae modd cyfrannu. Gall hefyd fod yn effeithiol i ddangos pwy yw’r bobol mae’r arian yn ei helpu. Wrth greu hysbyseb yn Gymraeg mae’r cyhoedd yn sylweddoli fod yr arian yn mynd i gynorthwyo pobol leol, ac yn aml mae hyn yn rhoi mwy o reswm iddynt gyfrannu. 

• Crëwyd hysbyseb Cymraeg cyntaf BHF Cymru cyn y pandemig yn 2020. ‘Llew John’ yw’r enw ar y fideo yma, ac fe’i rhannwyd ar holl blatfformau'r elusen. Roedd yr hysbyseb yn llwyddiannus iawn yn ei nod, sef rhoi llais i BHF Cymru. Yn ôl pennaeth BHF Cymru, mae’r elusen yn cael eu gweld fel un Brydeinig yn aml. Ond mae’r hysbyseb yma wedi gwneud i unigolion sylweddoli bod gwaith pwysig yn cael ei gyflawni gan yr elusen yng Nghymru hefyd, ac yn gweithredu i helpu unigolion fel Llew John. O ganlyniad, mae pobol Cymru yn fwy parod i gyfrannu yn ariannol. Mae BHF Cymru yn bwriadu creu hysbyseb Cymraeg arall ar ôl gweld llwyddiant yr un cyntaf, a gellir defnyddio’r hysbysebion yma ar hyd holl blatfformau’r British Heart Foundation wrth ychwanegu isdeitlau Saesneg. Gallwch wylio’r hysbyseb wrth ddilyn y ddolen yma - Hysbyseb Llew John 
• Elusen arall sydd wedi profi llwyddiant wrth greu hysbyseb Cymraeg yw Shelter Cymru. Darlledwyd yr hysbyseb ar S4C ac ITV Cymru, a chynyddodd niferoedd y cyfraniadau a dderbyniwyd yn sylweddol.
• Mae Tir Dewi hefyd wedi cael llwyddiant o ganlyniad i greu hysbyseb Cymraeg. Crëwyd eu un cyntaf yn 2021, a gwelwyd cynnydd mawr mewn lefelau gweithgarwch a nifer y rhoddion ariannol. Oherwydd hyn mae hysbyseb newydd wedi cael ei greu, a gafodd ei ddarlledu ar y teledu yn ystod cyfnod y Nadolig 2022.

“Yn sicr, cyfrannodd darlledu ein hysbyseb ar S4C y flwyddyn ddiwethaf tuag at y cynnydd mewn rhoddion ariannol. Roedd ein hapêl yn llwyddiant mawr, ac roedd yr hysbyseb teledu yn ganolog i’r llwyddiant yma. Cawsom sawl sylwad yn nodi fod yr hysbyseb wedi annog pobol i gyfrannu”. Gareth Davies, Tir Dewi. 

Ond mae’n bwysig cofio nad creu hysbyseb teledu yw’r unig opsiwn sydd gennych. Mae modd mynd ati i ffilmio clipiau eich hun er mwyn rhannu fideos ar eich gwefan a chyfryngau cymdeithasol. Mae clipiau byr yn ffordd effeithiol o rannu negeseuon, a gallwch wneud hyn yn rhad ac am ddim. Mae’n bosib i chi holi gwirfoddolwyr a chefnogwyr yn ogystal â staff i fod yn rhan o’r clipiau yma hefyd. 

Does ddim rhaid i’r hysbysebion fod yn fideos chwaith. Gallwch greu hysbyseb Cymraeg neu ddwyieithog i’w osod mewn cylchgronau, papurau bro, pamffledi, ar bosteri, neu mewn mannau gwahanol ar hyd y wlad. 

Gall y canllaw yma fod yn gymorth wrth i chi fynd ati i ddylunio.

Mae creu templedi a phecynnau codi arian yn ffordd dda o annog grwpiau i weithredu. Wrth baratoi’r nwyddau hyn mae elusennau yn annog cymunedau Cymraeg i fynd ati i drefnu digwyddiadau, ac mae’r broses o godi arian yn cael ei hwyluso. Mae gwneud ymdrech i baratoi'r nwyddau hyn yn Gymraeg yn ennyn parch y cyhoedd ac yn rhoi rheswm ychwanegol iddynt benderfynu cefnogi. Isod, mae rhai enghreifftiau o’r mathau o dempledi a phecynnau mae elusennau wedi eu creu. 

• Mae gan Achub y Plant becyn o adnoddau Cymraeg wedi ei greu ar gyfer diwrnod Siwmper Nadolig yn flynyddol. Mae’r pecyn yn cynnwys pob math o bethau i annog gweithgarwch, gan gynnwys cwis, adnoddau hyrwyddo a thaflenni codi arian: 

“Crëwyd amrywiaeth o adnoddau Cymraeg ar gyfer ein Diwrnod Siwmper Nadolig eleni, yn becynnau codi arian i ysgolion a busnesau, posteri, patrwm gweu a thempledi ar sut i greu baneri a bocs casglu, cyfansymiwr, ffurflen nawdd, cwis Nadoligaidd ac asedau ar gyfer y cyfryngau cymdeithasol. Mae paratoi adnoddau Cymraeg yn bendant o gymorth i ni barhau i sicrhau cefnogaeth nifer o ysgolion cyfrwng Cymraeg a sefydliadau a fyddai’n fwy tebygol o gefnogi os yw’r adnoddau ar gael yn ddwyieithog”. Eurgain Haf, Achub y Plant. 

• Barnardo’s Cymru yw un o’r elusennau eraill sydd yn cynnig templedi codi arian yn Gymraeg. Yn ôl Barnardo’s Cymru, mae cynnig adnoddau Cymraeg yn annog cymunedau iaith Gymraeg i godi arian wrth drefnu digwyddiadau. Mae’n hwyluso’r broses, ac yn gwneud i bobol deimlo eu bod yn cyfrannu at achos da sydd yn mynd i helpu achosion lleol. 

  • Gellir darganfod templedi codi arian Cymraeg gan Macmillan Cymru ar ‘BeMacmillan’. Mae’r rhain yn hanfodol ar gyfer grwpiau a mudiadau Cymraeg wrth iddynt drefnu digwyddiadau fel boreau coffi. Mae cynnig platfform ble mae templedi Cymraeg ar gael yn cael gwared ar un rhwystr wrth i gymunedau feddwl am gynnal digwyddiadau codi arian.

  “Mae Be.macmillan yn wefan ble mae modd addasu a lawrlwytho templedi er mwyn hyrwyddo digwyddiadau codi arian, gan gynnwys posteri, gwahoddiadau, a thystysgrifau ar gyfer ein boreau coffi. Mae’n bwysig bod ein cefnogwyr yn gallu codi arian yn eu hiaith gyntaf, ac mae cael yr adnoddau yma ar be.macmillan yn gwneud pethau’n haws iddynt” Kerry-Lynne Doyle, Macmillan 

  Mae unigolion Cymraeg yn gwerthfawrogi derbyn diolch yn Gymraeg. Beth am greu templed er mwyn gallu anfon nodyn o werthfawrogiad neu dystysgrif yn Gymraeg? Neu gallwch baratoi neges o ddiolch i’w rhannu ar y cyfryngau cymdeithasol. Bydd pobol yn fwy parod i'ch cefnogi eto wrth wneud hyn.  
   
  Os oes angen gwirio’r neges, mae Tîm Hybu Comisiynydd y Gymraeg yn cynnig gwasanaeth prawf ddarllen am ddim, hyd at 1000 o eiriau. Cysylltwch gyda hybu@cyg-wlc.cymru am fwy o wybodaeth. 

Un o’r prif resymau dros siarad gyda’r cyfryngau Cymraeg yw er mwyn codi ymwybyddiaeth am waith yr elusen, ac i gysylltu gyda chynulleidfaoedd newydd. Wrth gysylltu gyda mwy o gynulleidfaoedd amrywiol, mae’r tebygolrwydd o dderbyn mwy o gefnogaeth ariannol yn cynyddu. Wrth glywed neu ddarllen am waith yr elusen yn Gymraeg, mae rhai unigolion yn cael gwell syniad o nod yr elusen, ac yn uniaethu gyda’r gwaith. Rhaid nodi wrth gwrs nad oes unrhyw gostau wrth ymgysylltu gyda’r wasg - mae modd gwneud hyn yn rhad ac am ddim. Os nad oes aelod o staff ar gael i siarad gyda'r wasg, beth am holi eich gwirfoddolwyr? Dyma enghreifftiau o sut mae ymgysylltu gyda’r cyfryngau Cymraeg wedi helpu elusennau. 

• Mae siarad ar Radio Cymru ac ar S4C wedi bod yn help i Achub y Plant godi arian. Wrth wneud hyn mae siaradwyr Cymraeg yn dysgu am ymgyrchoedd yr elusen ac yn sylweddoli bod gwaith yn digwydd yn lleol o fewn eu cymunedau nhw. Mae sylweddoli bod gymaint o waith pwysig yn digwydd yn lleol yn rhoi anogaeth i rai gyfrannu. Gall y rhaglenni radio a theledu yma amrywio o’r newyddion, i rai mwy hamddenol fel rhaglen radio Aled Hughes neu ‘Heno’ ar S4C.
• Heddyr Gregory sydd yn gyfrifol am siarad gyda’r wasg ar ran Shelter Cymru. Mae hi wedi cael ei chyfweld sawl gwaith ar y teledu ac ar y radio er mwyn codi ymwybyddiaeth am waith yr elusen. Wrth wneud hyn yn Gymraeg, mae Shelter Cymru yn ymgysylltu gyda chynulleidfaoedd newydd, yn codi ymwybyddiaeth o’u gwaith, ac felly yn codi’r siawns o dderbyn rhoddion.
• Mae siarad gyda chylchgrawn Cymraeg ‘Golwg’ wedi bod o fudd i Ramblers Cymru. Mae cyhoeddi erthyglau Cymraeg yn help mawr er mwyn cyrraedd cynulleidfa newydd, ac i godi ymwybyddiaeth o’u gwaith. Yn yr erthyglau hyn, mae Ramblers Cymru yn gallu esbonio pwysigrwydd ac effaith eu gwaith, ac felly yn gallu annog mwy o unigolion i gefnogi’r elusen. Mae Brân Devey o Ramblers Cymru yn ysgrifennu erthyglau Cymraeg i ddysgwyr ar gyfer cylchgrawn ‘Lingo Newydd’ hefyd, sydd unwaith eto yn eu galluogi i gyrraedd cynulleidfa ychwanegol er mwyn annog mwy o gefnogaeth.

Mae modd defnyddio sianeli sy’n fwy ‘traddodiadol’ hefyd er mwyn rhannu gwybodaeth gyda’r cyhoedd. Beth am ystyried ysgrifennu darn i’w rannu gyda’r papurau bro er mwyn tynnu sylw at eich gwaith. Mae rhestr o’r papurau i’w gweld yma.